شبکه‌های اجتماعی سهم مناسبی در رساندن پیغام ناتوی فرهنگی به جوان‌های ما دارند. به خاطر اینکه چیزهایی را می‌گویند که جوان‌های ما دوست دارند. حرف‌های دل جوان‌ها را می‌زنند. دو سه فیلم واقعی و جالب نشان می‌دهند و در کنار آن ده‌ها نکته‌ی دروغ و کذب به خورد جوانان می‌دهند.
گروه فرهنگی-اجتماعی برهان؛ از اهداف اصلی هجوم گستردهی ناتوی فرهنگی و شبیخون بی‌امان جنگ نرم حجاب می‌باشد که نماد اصلی و ارزش واقعی انقلاب اسلامی است. متأسفانه مسئله‌ی بدحجابی در جامعه از مرز هشدار گذشته و با هجوم بی‌امان شبکه‌های ماهواره‌ای و ناتوی فرهنگی در جنگ نرم به مرز بحران رسیده است. در خصوص بررسی دلایل بدحجابی در جامعه و راهکارهای مقابله با آن با «دکتر مجید ابهری» به گفت‌‌و‌‌گو نشستهایم.
در حال حاضر وضعیت جامعه را از نظر حجاب چگونه ارزیابی میکنید؟
مسئله‌ی بدحجابی در جامعه از مرز هشدار گذشته و با هجوم بی‌امان شبکه‌های ماهواره‌ای و ناتوی فرهنگی در جنگ نرم به مرز بحران رسیده است. اگر بخواهیم در این مقطع سکوت کنیم، سال آینده نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم.
از نظر شما مهم‌ترین دلایل کم رنگ شدن حجاب و عفاف در جامعه‌ی اسلامی ما چیست؟
بدحجابی حاضر نتیجه‌ی 30 سال کم‌کاری نهادهای فرهنگی است. در حال حاضر یکی از اهداف اصلی هجوم گستردهی ناتوی فرهنگی و شبیخون بی‌امان جنگ نرم حجاب می‌باشد که نماد اصلی و ارزش واقعی انقلاب اسلامی است. در 30 سال گذشته ما دچار پرکاری فرهنگی بیرونی و کم‌کاری فرهنگی درونی شده‌ایم؛ یعنی، تربیت مذهبی جای خودش را به آموزش مذهبی داده است و علی‌رغم وجود همایش‌ها، مقالات و اقلام مشابه، متأسفانه حرکتی قابل توجه و محسوس در طراحی و عرضه‌ی لباس مناسب اسلامی نکرده‌ایم.
هنوز مصادیق بدحجابی به درستی تعریف نشده است. معلوم نیست رنگ مورد قبول برای پوشاک و استاندارد دانشگاه‌ها، ادارات و مراکز غیردولتی باید توسط چه نهادی تعریف شود. نیروی انتظامی نیرویی بازدارنده برای حفظ امنیت جامعه است. برای تعریف بدحجابی و مصادیق آن و همچنین ارائه‌ی طرح‌های مورد قبول باید وزارت ارشاد و سازمان‌های مرتبط با امور زنان، مثل مرکز امور زنان و خانواده، شورای فرهنگی زنان و نهادهای دولتی و غیردولتی دیگر وارد میدان شوند و از وجود طراحان شایسته در این زمینه استفاده کنند.
بدحجابی حاضر نتیجه‌ی 3 محور فرهنگی و رفتاری می‌باشد:
- هجوم گستردهی شبکه‌های ماهواره‌ای در تربیت و استخدام مانکن‌های خیابانی برای زشتی‌زدایی از آرایش‌های غیرمتعارف و حجاب‌های مانکنی.
- عدم آگاهی بعضی از دختران و زنان از اینکه مانکن‌های خیابانی الگوی رفتاری مناسبی برای آن‌ها نیست، بلکه این گروه افرادی هستند برای آنکه شاکله‌ی استوار حجاب را با رفتارهای غیراخلاقی بشکنند.
- والدین و خانواده‌هایی که در مقابل ارزش‌های اخلاقی و معیارهای دینی کم‌توجه هستند و در رابطه با ظاهر فرزندان خود هیچ گونه اظهار نظر یا دخالتی نمی‌کنند.
علاوه بر این‌ها، در طول 30 سال گذشته، بیش از 22 سازمان و نهاد فرهنگی میلیاردها میلیارد تومان بودجه‌ی این کشور را صرف کرده‌اند و نتیجه‌ی اقداماتشان وضعیت حاضر خیابان‌ها و معابر است.
به نظر شما، تعارضات موجود در صحبت‌های دولتمردان اوضاع را بدتر نمی‌کند؟
قطعاً اوضاع بدتر می‌شود. دولتمردان و مسئولین الگوهای اصلی رفتاری هستند. وقتی که یک جوان بعد از اخذ مدرک فوق‌لیسانس یا دکترا می‌بینید بیکار است، ولی یک آدم دیپلمه با رانت‌خواری میلیاردها تومان دزدی می‌کند، اصلاً به اساس نظام بدبین می‌شود. بعضی از رفتارهای دولتمردان و تعارضات قول و عمل آن‌ها باعث می‌شود جوانان ما به بیگانه‌ها گرایش پیدا کنند.
مهم‌ترین تأثیرات منفی بدحجابی در جامعه چیست؟
بدحجابی باعث تضعیف مبانی عفت، اخلاق و ارکان زناشویی سالم، ورود خیانت به خانواده‌ها، تحریک جنسی جوانان و بروز رفتارهای غیرمتعارف و ناهنجار جنسی از سوی بعضی از مردان می‌شود. بسیاری از تجاوزها، آدم‌ربایی‌ها، زورگیری‌ها و قتل‌ها ناشی از مناظر تحریک‌کننده‌ی بعضی از زنان و دختران است.
نقش خانواده را در این میان چطور می‌بینید؟
خانواده اصلی‌ترین الگوی رفتاری جامعه است. وقتی می‌بینیم یک مادری حجاب دارد، ولی دخترش با ظاهر آن چنانی در جامعه حاضر می‌شود، یعنی خانواده کارکرد مناسبی نداشته است. اگر حجاب خوب است، باید دخترش را هم تشویق به حجاب کند. خانواده‌ها با رفتارهای ثابت خودشان می‌توانند اصلی‌ترین و مناسب‌ترین الگوی رفتاری برای فرزندانشان باشند.
بدحجابی باعث تضعیف مبانی عفت، اخلاق و ارکان زناشویی سالم، ورود خیانت به خانواده‌ها، تحریک جنسی جوانان و بروز رفتارهای غیرمتعارف و ناهنجار جنسی از سوی بعضی از مردان می‌شود. بسیاری از تجاوزها، آدم‌ربایی‌ها، زورگیری‌ها و قتل‌ها ناشی از مناظر تحریک‌کننده‌ی بعضی از زنان و دختران است.
نظر شما در خصوص برخورد با پدیده‌ی بدحجابی در سطح جامعه چیست؟ سیاستگذاران عرصه‌ی حجاب و عفاف برای مقابله با این معضل اجتماعی چه ساز و کاری باید تدارک ببینند؟
به نظر می‌رسد برخورد با این پدیده‌ی فرهنگی نباید محدود به فصل، ماه یا روز خاص و معینی باشد. حرکت علیه بدحجابی باید یک حرکت مستمر فرهنگی باشد، چرا که هجوم علیه حجاب، عفاف و اخلاق جامعه یک حرکت موزیانه‌ی زیرسطحی، غیرمحسوس، مکرر و مستمر است. از طرف دیگر، استفاده از اهرم اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر به عنوان ابزار اصلی پیشگیری از رفتارهای ضداخلاقی در جامعه باید عمومیت پیدا کند و مردمی شود.
در یک کلام، 30 سال تجربه‌ی اینجانب در زمینه‌های آسیب‌های اجتماعی و پژوهش‌ها و فعالیت‌های متعدد در این باره به اینجانب می‌گوید که تا زمانی که اکثریت مردم پای کار نیایند، نهادهای دولتی یا غیردولتی به تنهایی قادر به برخورد با سونامی بدحجابی نیستند.
بنابراین مقابله با هجمه‌ی نرم دشمن باید با ابزارهای مشابه و با توانایی و قدرتمندی متوازن و موازی باشد؛ یعنی، برخورد با این گونه رفتارهای غیراخلاقی که عفت جامعه را هدف گرفته‌اند باید قاطعانه، قانونی، فرهنگی و با زیربناهای استوار باشد. این بار دیگر عفت و اخلاق جامعه هدف قرار گرفته است؛ یعنی، فقط موضوع مانتو و روسری مطرح نیست، بلکه هدف آن‌ها از این هجمه‌ی نرم دور کردن زنان از عفت، پاکدامنی و اخلاق اسلامی و ایرانی است. آن‌ها قصد دارند نسل نوجوان و جوان ما را به بیراهه‌ی فنا و بی‌هدفی بکشانند.
30 سال تجربه‌ی اینجانب در زمینه‌های آسیب‌های اجتماعی و پژوهش‌ها و فعالیت‌های متعدد در این باره به اینجانب می‌گوید که تا زمانی که اکثریت مردم پای کار نیایند، نهادهای دولتی یا غیردولتی به تنهایی قادر به برخورد با سونامی بدحجابی نیستند.
باید برنامه‌ریزی فرهنگی داشته باشیم و از رفتارهای مقطعی که باعث کشاندن دختران و زنان به موضع انفعالی می‌شود خودداری کنیم. بدحجابی یک رفتار ضدفرهنگی است و باید با روشهای فرهنگی با آن مقابله کنیم.
برخوردهای انتظامی روشهای مقطعی است. نیروی انتظامی به خاطر تعدد وظایف و فشار کاری نمی‌تواند به طور مستمر با یک رفتار ضداجتماعی برخورد کند. بنابراین نهادهای فرهنگی، مخصوصاً نهادهای علمی و دانشگاهی، باید از نیروی انتظامی حمایت کنند. نابراین پیشنهاد می‌کنم تا دیرتر از این نشده و مسائل ضداخلاقی پیکره‌ی جامعه را فرانگرفته است، در سیستم امر به معروف از افراد کارشناس و متخصص استفاده شود و با برنامه‌ریزی‌های فرهنگی در ابعاد مختلف هنری، مثل شعر، کتاب، تئاتر، سینما، سریال و سایر زمینه‌ها با این رفتارهای غیراخلاقی مبارزه شود.
یعنی از نظر شما در برخورد با پدیده‌ی بدحجابی در سطح جامعه باید از روشهای فرهنگی استفاده کنیم؟ نظر شما در خصوص برخوردهای سلبی چیست؟
قطعاً برخورد سلبی هم لازم است، ولی به تنهایی مؤثر نیست. اگر مؤثر بود تا امروز تغییر محسوسی به وجود آمده بود. عملکردهای سلبی در مقابل کسانی که مجریان برنامه‌های ناتوی فرهنگی هستند از ضرورت‌های اساسی جامعه است، اما این نوع برخورد نباید با همه‌ی جوانان صورت بگیرد. بخشی از بدحجابی‌ها سازماندهی‌شده و با برنامه‌ریزی هستند و باید با آن‌ها برخورد شود.
عملکرد گشت ارشاد برای برخوردهای مقطعی عیبی ندارد. برای اینکه بعضی‌ها حساب کار دستشان بیاید، خوب است، ولی عملکردی نیست که بتواند یک ناهنجاری فرهنگی را اصلاح کند. گفته بودند که از افراد تحصیل‌کرده و دارای سوابق فرهنگی و اجتماعی استفاده می‌کنند تا بتوانند رفتارهای ضداجتماعی را اصلاح کنند. مسلماً اگر از چنین افرادی استفاده کنند، اثر این طرح خیلی بیشتر خواهد بود.
رسانه‌ها باید روشهای شفافی را در پیش بگیرند و به جای اینکه چادری‌ها را یک قشر خاص بدانند، باید بشارت فرهنگی را در حجاب قرار بدهند. هنرپیشه‌های ما باید با حجاب کامل در جامعه ظاهر شوند. فیلم‌ها و سریال‌هایی که تولید می‌شوند باید مبیّن حجاب و عفاف در جامعه باشد.
از نگاه رفتارشناسی، پدیده‌ی بدحجابی چه دلایل و ریشه‌هایی دارد؟
یکی از دلایل و ریشه‌های بدحجابی رقابت‌جویی بعضی از خانم‌هاست. برخی از خانم‌ها، بدون ارزیابی اینکه بدحجاب‌ها چه هدف و منظوری از این کارشان دارند، فقط برای تقلید و برتری‌جویی از آن‌ها پیروی می‌کنند. دلیل دیگر بدحجابی جلب توجه است. حدود 60 درصد از کسانی که بدحجاب هستند دچار نارسایی و یا ناهنجاری رفتاری‌اند و می‌خواهند جلب توجه کنند، وگرنه آرایش غیرمتعارف و پوشیدن لباس‌هایی که باعث تحریک غریزه‌ی جنسی مردان می‌شود هیچ مبنا و اساس دیگری ندارد. حجاب و عفاف می‌تواند تضمین‌کننده‌ی دوام، سلامت و طراوت روابط زناشویی سالم باشد.
به نظر شما چند درصد از روی تقلید و خودنمایی بدحجاب هستند؟
50 درصد از آن‌ها از روی تقلید و احساس خودنمایی این کار را می‌کنند و 10 درصدشان مانکن‌هایی هستند که در جهت نهادینه کردن بدحجابی و رفتارهای غیراخلاقی در جامعه تلاش می‌کنند.
از نظر شما شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها چقدر در بدحجابی مؤثر بوده‌اند؟
بسیار زیاد. ما به جای اینکه شبکه‌های اجتماعی جذاب برای جوانان ایجاد کنیم، شبکه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک، توییتر، یوتیوب را فیلتر کردیم و این کار بیشتر باعث تحریک جوانان شد. شبکه‌های اجتماعی سهم مناسبی در رساندن پیغام ناتوی فرهنگی به جوان‌های ما دارند. به خاطر اینکه چیزهایی را می‌گویند که جوان‌های ما دوست دارند. حرف‌های دل جوان‌ها را می‌زنند. دو سه فیلم واقعی و جالب نشان می‌دهند و در کنار آن ده‌ها نکته‌ی دروغ و کذب به خورد جوانان می‌دهند.
فکر می‌کنم جوان‌های ایرانی به لحاظ تعداد اعضا در فیس‌بوک رتبه‌ی چهارم را داشته باشند. جوان دنبال مسائل هیجان‌انگیز و واقعیت‌ها می‌گردد. وقتی که ما به او نمی‌گوییم، در فیس‌بوک، توییتر و یوتیوب دنبال این مسائل می‌گردد.
رفتار افراد سرشناس را در خصوص بدحجابی چگونه تبیین میکنید؟
هنرپیشه‌ها، ورزشکاران و حتی بسیاری از زن‌هایی که الگوی رفتاری جامعه هستند خودشان حجاب مناسب و ظاهر متعارفی ندارند. این‌ها الگوهای منفی اخلاقی در جامعه هستند. تعارض رفتاری بعضی از هنرپیشه‌ها باعث گسترش بدحجابی و رفتارهای غیرمتعارف در بین دختران جامعه می‌شود.
در صورت ادامهی این وضعیت، آیندهی جامعه را چگونه پیش‌بینی میکنید؟
مسلماً با ادامهی این وضعیت جامعه‌ی آینده به لحاظ اخلاقی سالم نخواهد بود. به نظر من در این میان اتحادیه‌ی پوشاک هم بی‌تقصیر نیست. امروز وارد کردن پوشاک غربی و ترکیه‌ای یکی از ارکان ترویج بدحجابی در جامعه است.
آقای دکتر چه راهکارهایی برای مقابله با این مشکلات پیشنهاد میکنید؟
ایجاد شبکه‌های مشابه، ایجاد سرگرمی‌های سالم برای جوان‌ها، ایجاد روابط دوستانه و فرهنگی با جوان‌ها، دوری از رفتارهای خشونت‌آمیز و رفتارهایی که جوان‌ها را به موضع انفعال و لجبازی می‌کشد و رفتارها زیرزمینی می‌شود و آن وقت غیرقابل کنترل و خطرناک‌تر می‌شود.
رسانه‌ها باید روشهای شفافی را در پیش بگیرند و به جای اینکه چادری‌ها را یک قشر خاص بدانند، باید بشارت فرهنگی را در حجاب قرار بدهند. هنرپیشه‌های ما باید با حجاب کامل در جامعه ظاهر شوند. فیلم‌ها و سریال‌هایی که تولید می‌شوند باید مبیّن حجاب و عفاف در جامعه باشد. برای بانوان باحجاب باید امتیازاتی در جامعه قائل شوند و در یک جمله به جای پرکاری فرهنگی بیرونی پرکاری فرهنگی درونی را انتخاب کنند.
آیین دانایان 10 ::: جمعه 91/5/13::: ساعت 3:44 صبح
